Alimentatie 2024: hoe werkt het

Wat is alimentatie?

Alimentatie is een financiële bijdrage die wordt betaald door de niet-verzorgende ouder tot het kind de leeftijd bereikt waarop het in zijn/haar eigen levensonderhoud kan voorzien. Deze ondersteuning omvat niet alleen voedselkosten, maar ook verschillende uitgaven gerelateerd aan het welzijn en de ontwikkeling van het kind, zoals kleding, huisvesting, vervoer, onderwijs en gezondheidszorg. Ouders kunnen overeenstemming bereiken over kinderalimentatie, waarbij rekening wordt gehouden met diverse kosten die verband houden met het welzijn van het kind.

Wanneer gaat u naar de rechter?

Wanneer een echtscheiding plaatsvindt, is het gebruikelijk dat u gezamenlijk met uw (voormalige) partner overeenkomsten sluit met betrekking tot alimentatie. Deze afspraken kunnen tot stand komen in samenwerking met een mediator, advocaat, of notaris. Als er echter geen overeenstemming kan worden bereikt, komt de zaak voor de rechter. De rechter neemt in dat geval een beslissing volgens een van de volgende drie methoden:

• in een afzonderlijke alimentatieprocedure;
• tegelijkertijd met de scheiding;
• met een tijdelijke maatregel (voorlopige voorziening).

De rechter bepaalt:

• of u recht heeft op alimentatie;
• of u alimentatie moet betalen;
• hoe hoog de alimentatie is.

U kunt ook naar de rechter als u:

• de alimentatie wilt veranderen;
• de alimentatie wilt stopzetten.

Verschillende soorten alimentatie

Alimentatie vormt een wettelijke verplichting tot onderhoud en kent twee hoofdvormen:

Partneralimentatie

Na een echtscheiding kan het zijn dat u of uw voormalige partner verplicht is bij te dragen aan de kosten van levensonderhoud voor de ander, bekend als partneralimentatie. De hoogte van deze bijdrage hangt af van de behoeften van de ontvangende partner en de financiële draagkracht van degene die de alimentatie betaalt.

Kinderalimentatie

Kinderalimentatie betreft de bijdrage in de kosten voor de zorg en opvoeding van uw kinderen na een scheiding. Als ouders blijft u gezamenlijk financieel verantwoordelijk voor uw kinderen, en het is van belang gezamenlijke afspraken te maken over de verdeling van deze kosten. Hierbij spelen ook de verdeling van zorg en opvoeding en de financiële draagkracht van beide ouders een rol. Deze afspraken over kinderalimentatie worden vastgelegd in een ouderschapsplan.

Berekenen bedrag alimentatie

In België wordt kinderalimentatie berekend op basis van de behoeften van het kind en de financiële mogelijkheden van beide ouders. De berekening van kinderalimentatie kan echter variëren afhankelijk van de specifieke omstandigheden van het geval. Over het algemeen wordt de berekening uitgevoerd volgens de zogenaamde “onderhoudsgeldberekenaar” die deel uitmaakt van de officiële website van de FOD Justitie (Federale Overheidsdienst Justitie) in België.

Belangrijke factoren bij de berekening van kinderalimentatie zijn:

• Netto-inkomen van beide ouders: het beschikbare inkomen na aftrek van belastingen en sociale bijdragen.
• Ouderschapsregeling: hoe de zorg en opvoeding van het kind is verdeeld tussen beide ouders. Dit omvat het aantal overnachtingen per ouder.
• Leeftijd van het kind: de behoeften van een kind veranderen naarmate het ouder wordt.
• Buitengewone kosten: kosten die buiten de normale dagelijkse uitgaven vallen, zoals medische kosten, schoolkosten en buitenschoolse activiteiten.
• Andere financiële verplichtingen: eventuele andere financiële verplichtingen die ouders hebben, zoals schulden of andere alimentatieverplichtingen.

Belasting over alimentatie

Het betalen of ontvangen van alimentatie kan aanzienlijke gevolgen hebben voor de belastingaangifte van zowel de betaler als de ontvanger.

Kinderalimentatie:

• Ontvangen van kinderalimentatie: indien u kinderalimentatie ontvangt, hoeft u dit niet als inkomsten op te geven bij de belastingdienst. Er wordt geen inkomstenbelasting geheven over de ontvangen kinderalimentatie.
• Betaling van kinderalimentatie: Kinderalimentatie is niet langer fiscaal aftrekbaar voor degene die het betaalt.

Partneralimentatie:

• Ontvangen van partneralimentatie: als u partneralimentatie ontvangt, dient u dit op te geven als inkomen bij uw belastingaangifte. Over de ontvangen partneralimentatie wordt inkomstenbelasting geheven.
• Betaling van partneralimentatie: indien u partneralimentatie betaalt, kunt u onder bepaalde voorwaarden deze betaling opgeven als aftrekpost bij de Belastingdienst. Sinds 2020 is de aftrekbaarheid van partneralimentatie echter beperkt.

Aanpassen van alimentatie na scheiding

Na een scheiding kunnen de gemaakte afspraken over alimentatie niet altijd meer optimaal functioneren. Veranderingen in de situatie, zoals een toename of afname van het inkomen door uzelf of uw ex-partner, kunnen aanpassingen rechtvaardigen. Het kan nodig zijn om de hoogte van de alimentatie opnieuw te evalueren.

Als u of uw ex-partner na de scheiding meer of juist minder is gaan verdienen, kan dit invloed hebben op de draagkracht voor het betalen van alimentatie, of de behoefte aan alimentatie kan veranderen. Ook veranderingen in de regeling voor zorg en opvoeding, zoals het krijgen van een nieuwe partner of het verwelkomen van een nieuw kind kunnen redenen zijn om de alimentatie aan te passen.

In samenspraak met uw ex-partner kunt u nieuwe afspraken maken over de alimentatie en deze schriftelijk vastleggen. Indien er geen volledige overeenstemming wordt bereikt, kunt u een mediator inschakelen om u te begeleiden bij het vinden van een gezamenlijke oplossing. Het is tevens mogelijk om de nieuwe afspraken te laten vastleggen in een notariële akte, waardoor u juridische stappen kunt ondernemen indien de afspraken niet worden nagekomen. Het opstellen van een akte brengt wel kosten met zich mee.

Hoe lang alimentatie ontvangen of betalen?

De verplichting voor ouders om bij te dragen aan de kosten voor hun kind blijft van kracht totdat het kind zelfstandig in zijn eigen levensonderhoud kan voorzien met een eigen inkomen. Onder inkomen wordt verstaan een salaris, loon, inkomsten uit zelfstandige activiteiten, maar ook vervangingsinkomen zoals een werkloosheidsuitkering, ziekte-uitkering, of andere volwaardige sociale uitkering. Belangrijk om te benadrukken is dat in het geval van een werkloosheidsuitkering, de onderhoudsplicht pas vervalt na de wachttijd. Het beëindigen van de onderhoudsplicht is dus niet automatisch gekoppeld aan de meerderjarigheid van het kind. Het hebben van een eigen inkomen van het kind vormt een aanvullende voorwaarde.