Overlevingspensioen 2024: voorwaarden en procedure

.

Het overlevingspensioen is een financieel vangnet dat essentiële ondersteuning biedt aan partners na het verlies van hun geliefde.  Mijn toeslagen vertelt u meer over wat het overlevingspensioen inhoudt, hoe het werkt en welke overwegingen van belang zijn voor degenen die er aanspraak op willen maken.

Wat is overlevingspensioen?

Een overlevingspensioen is een uitkering die wordt verstrekt aan de overlevende partner na het overlijden van de echtgenoot of echtgenote. Het doel is om financiële stabiliteit te bieden aan de achterblijvende partner die mogelijk afhankelijk was van het inkomen van de overledene. In veel gevallen wordt het pensioen beheerd door overheidsinstanties en is het gebaseerd op specifieke voorwaarden en criteria.

Voor wie is het?

De toekenning van het overlevingspensioen is echter afhankelijk van diverse voorwaarden en omstandigheden. Die moeten nauwkeurig worden geëvalueerd om de toegang tot deze pensioenregeling te bepalen. Personen die recht hebben op een overlevingspensioen zijn onder meer:       

• De huwelijkspartner van een werknemer of ambtenaar.
• De ex-huwelijkspartner van een ambtenaar.
• De wezen van een ambtenaar.
• Zelfstandigen kunnen terecht bij het RSVZ.

Overlevingspensioen in 2024

Op 1 januari 2024 zullen de uitkeringen voor gepensioneerden en zieken worden verhoogd. Deze toenames zijn het resultaat van voortdurende druk vanuit het ACV (Algemeen Christelijk Vakverbond) om welvaartsverhogingen bovenop de indexatie te realiseren. Op 1 november zijn de uitkeringen al met 2% gestegen door de automatische indexering, en op 1 januari volgt opnieuw een verhoging.Voor weduwen of weduwnaars met een overlevingspensioen of tijdelijke overgangsuitkering wordt het minimum 1.715,31 euro bruto op 1 januari 2024. 

Voorwaarden

Het verkrijgen van een pensioen als huwelijkspartner is onderhevig aan specifieke voorwaarden die zorgvuldig moeten worden nageleefd. Van minimumleeftijd tot huwelijksduur, deze criteria spelen een cruciale rol in het verzekeren van financiële ondersteuning voor degenen die een geliefde hebben verloren. Hieronder volgt een overzicht van de voorwaarden:

Voor huwelijkspartners

Als huwelijkspartner zijn er specifieke voorwaarden waaraan u moet voldoen om in aanmerking te komen voor een overlevingspensioen:

• Minimumleeftijd: U moet de minimumleeftijd hebben bereikt op het moment van overlijden van uw huwelijkspartner, of u ontvangt al een persoonlijk pensioen. In 2023 is de minimumleeftijd 49 jaar, en deze leeftijd verhoogt elk jaar met 6 maanden.
• Duur van het Huwelijk: U was minstens 1 jaar getrouwd, of u bevindt zich in een situatie die als zodanig wordt beschouwd.
• Hertrouwen: U bent niet getrouwd op het moment van de aanvraag. Als u hertrouwt, wordt uw overlevingspensioen geschorst.
• Strafrechtelijke veroordeling: U bent niet veroordeeld voor misdrijven tegenover de overleden huwelijkspartner.

Voor wezen

Wezen dienen te voldoen aan de volgende voorwaarden om aanspraak te maken op een overlevingspensioen:

• Overleden ambtenaar: De overledene was een ambtenaar.
• Wezenstatus: Ze zijn volle wezen.
• Gelijkstelling van vader- of moederloze wees: In het geval van een vader- of moederloze wees wordt deze gelijkgesteld met een volle wees. Dit is het geval indien de langstlevende ouder geen recht heeft op een overlevingspensioen of zijn afstamming enkel ten aanzien van de overleden ouder vaststaat.
• Leeftijdsvereisten: Ze zijn jonger dan 18 jaar of meerderjarig maar hebben nog recht op kinderbijslag.
• Strafrechtelijke veroordeling: Ze zijn niet veroordeeld voor misdrijven tegenover de overledene.

Hoe wordt het overlevingspensioen berekend?

De berekening van het overlevingspensioen in 2024 is afhankelijk van de beroepsloopbaan en beroepsinkomsten van de overleden huwelijkspartner, en er geldt ook een minimum overlevingspensioen.

Optie 1: Overledene was nog beroepsactief
Voor het bepalen van het overlevingspensioen wordt eerst een theoretisch rustpensioen berekend op basis van de beroepsloopbaan en beroepsinkomsten van de overleden huwelijkspartner. Net zoals bij het rustpensioen, bestaat hier ook een minimum overlevingspensioen.

Optie 2: Overledene was reeds gepensioneerd
Als u samen een gezinspensioen ontving, zal het overlevingspensioen 80% van dat gezinspensioen bedragen. Indien de overleden huwelijkspartner een pensioen als alleenstaande ontving, komt het bedrag van het overlevingspensioen overeen met het rustpensioen van de overleden echtgenoot.

Procedure aanvragen

De te volgen procedure voor het aanvragen van een overlevingspensioen hangt af van het pensioenstelsel waaronder de overledene viel.

Niet-Ambtenaren

Om het pensioen te verkrijgen, dient u een aanvraag in te dienen bij uw gemeentebestuur, bij de bevoegde pensioeninstelling, of eenvoudig online via mypension.be.

Ambtenaren

Indien uw echtgenoot of echtgenote overleed tijdens een actieve dienst, dient u het overlevingspensioen aan te vragen via de laatste werkgever in de overheidssector of rechtstreeks via de Federale Pensioendienst (FPD). Voor gevallen waarin uw echtgenoot of echtgenote al met pensioen was en het rustpensioen werd beheerd door de Federale Pensioendienst (FPD), wordt het dossier van het overlevingspensioen op naam van de langstlevende echtgenoot geopend. Het is essentieel om de specifieke richtlijnen en vereisten van het betreffende pensioenstelsel te volgen om een vlotte en tijdige verwerking van de aanvraag te waarborgen.

Benodigde documenten

Aanvragen voor het overlevingspensioen kunnen worden ingediend via mypension.be, het gemeentebestuur van de woonplaats, of de Pensioenlijn 1765. Het is essentieel om de aanvraag binnen een jaar na het overlijden in te dienen om het recht op een overlevingspensioen te behouden. Om het pensioen aan te vragen, zijn enkele essentiële bewijsstukken vereist, waaronder:

1. Identiteitskaart met pincode: Zorg voor een geldige identiteitskaart met bijbehorende pincode voor identificatiedoeleinden.
2. Rekeningnummer: Verstrek uw bankrekeningnummer waarop het overlevingspensioen kan worden gestort.       

• Het aantal personen dat recht heeft op het overlevingspensioen.
• Het eventuele recht op een gewaarborgd minimumbedrag.
• Beperkingen aan het relatieve of absolute maximum (voor ambtenaren).
• Andere inkomsten, zoals beroep of uitkeringen.
• Uitzonderingen en voorwaarden:

De overgangsuitkering

Indien u aan alle voorwaarden voldoet, behalve de minimumleeftijd, komt u mogelijk in aanmerking voor een overgangsuitkering. In gevallen waarin het huwelijk minder dan een jaar heeft geduurd, kan recht op een overlevingspensioen mogelijk zijn als wordt voldaan aan een van de volgende voorwaarden:

• Wettelijk samenwonen voor het huwelijk, met een gezamenlijke duur van minstens 1 jaar.
• Aanwezigheid van een kind ten laste op het moment van overlijden.
• Geboorte van een kind uit het huwelijk of de periode van wettelijk samenwonen voorafgaand aan het huwelijk.
• Geboorte van een kind binnen 300 dagen na het overlijden van de huwelijkspartner.
• Overlijden als gevolg van een ongeval of beroepsziekte na de huwelijksdatum.

Bij het overlijden van een ambtenaar bestaat de mogelijkheid van een tijdelijk overlevingspensioen van twaalf maanden voor huwelijkspartners of ex-huwelijkspartners. Er is een vergelijkbare berekening en aanvraagprocedure als het reguliere overlevingspensioen.

Ex-huwelijkspartners van overleden ambtenaren kunnen eveneens in aanmerking komen voor een overlevingspensioen. De verdeling van het pensioen vindt dan plaats indien zowel de ex-huwelijkspartner als de huidige huwelijkspartner recht hebben op een overlevingspensioen. Het is cruciaal om de pensioenaanvraag binnen het jaar na het overlijden in te dienen om het recht op overlevingspensioen te behouden. Deze verdeling is definitief en wordt niet aangepast bij latere gebeurtenissen, zoals een tweede huwelijk of het overlijden van de ex-huwelijkspartner.