Voor gezinnen in kwetsbare situaties kunnen de kosten van kinderopvang een grote hindernis vormen. Mijntoeslagen geeft een overzicht van de verschillende kinderopvangopties voor gezinnen in armoede in Vlaanderen en bespreekt de kostensubsidies en -steun die beschikbaar zijn.
Kinderopvangopties in Vlaanderen
In Vlaanderen zijn er verschillende vormen van kinderopvang beschikbaar voor ouders. De keuze van opvang hangt vaak af van het inkomen van de ouders, de leeftijd van het kind, de locatie en de beschikbaarheid van opvangplaatsen. De belangrijkste vormen van kinderopvang zijn:
1. Dagopvang in kinderdagverblijven:
- Dit zijn professionele opvangvoorzieningen waar kinderen tussen de 0 en 3 jaar terechtkunnen.
- Ze bieden een gestructureerd dagprogramma, met activiteiten die gericht zijn op de ontwikkeling van het kind.
- Kinderdagverblijven kunnen particuliere of openbare instellingen zijn.
- Ze bieden een breed scala aan diensten, maar de kosten kunnen voor gezinnen in armoede een grote last zijn.
2. Gezinsopvang (onthaalouders):
- Bij gezinsopvang wordt het kind opgevangen door een erkende onthaalouder, die in haar of zijn eigen huis opvang biedt.
- Dit is vaak een goedkopere optie dan kinderdagverblijven.
- De onthaalouders volgen een opleiding en moeten voldoen aan bepaalde kwaliteitsnormen.
- Gezien de persoonlijke en flexibele benadering is gezinsopvang vaak aantrekkelijk voor ouders in armoede.
3. Buitenschoolse opvang:
- Dit type opvang is bedoeld voor kinderen van 2,5 tot 12 jaar die naar school gaan.
- Het is opvang voor na schooltijd of tijdens vakanties, en wordt vaak georganiseerd door lokale gemeenten of welzijnsorganisaties.
- Buitenschoolse opvang kan ook een goedkopere optie zijn voor gezinnen, omdat deze opvang vaak gesubsidieerd wordt.
4. Gedeeltelijke opvang:
- In sommige gevallen kunnen ouders kiezen voor deeltijdopvang.
- Dit kan een goedkopere oplossing zijn voor ouders die bijvoorbeeld slechts enkele dagen per week werken, of voor gezinnen die de opvangkosten willen beperken.
Kosten van kinderopvang in Vlaanderen
- De kosten van kinderopvang in Vlaanderen zijn afhankelijk van het type opvang, het aantal uren opvang per week en het gezinsinkomen.
- De prijzen kunnen variëren, maar het gemiddelde tarief voor kinderopvang in een kinderdagverblijf ligt tussen de 15 en 20 euro per dag per kind.
- Voor gezinnen met meerdere kinderen kunnen de kosten snel oplopen.
- In Vlaanderen bestaat er echter een inkomensgerelateerd systeem, waarbij gezinnen minder betalen naargelang hun inkomen.
- Dit betekent dat gezinnen met een lager inkomen minder betalen voor de opvang van hun kinderen.
- Dit systeem is bedoeld om de financiële druk op gezinnen in armoede te verlichten, maar het is nog steeds niet voldoende voor veel gezinnen die moeite hebben met het betalen van de opvangkosten.
Tegemoetkomingen en subsidies voor kinderopvang
De Vlaamse overheid biedt verschillende tegemoetkomingen om de kosten van kinderopvang voor gezinnen met een laag inkomen te verlagen. Hieronder volgen de belangrijkste steunmaatregelen:
1. Inkomensgerelateerde kinderopvangtoeslag:
- Deze toeslag zorgt ervoor dat gezinnen met een lager inkomen een korting krijgen op de kosten van kinderopvang.
- Hoe lager het gezinsinkomen, hoe hoger de toeslag.
- De hoogte van de korting wordt berekend op basis van het netto-inkomen van de ouders en het aantal kinderen dat wordt opgevangen.
- Gezinnen kunnen deze toeslag aanvragen via de lokale diensten of het Vlaams Agentschap Opgroeien.
2. Toeslag voor werkende ouders:
- Ouders die werken of een werkzoekende status hebben, kunnen aanspraak maken op een extra toeslag voor kinderopvang.
- Deze toeslag wordt verstrekt om te zorgen dat werkende ouders in armoede niet belemmerd worden in hun arbeidsmarktparticipatie door de kosten van opvang.
- De toeslag varieert, afhankelijk van het inkomen van het gezin en het aantal kinderen dat opvang nodig heeft.
3. Gemeentelijke of lokale steunmaatregelen:
- Sommige gemeenten in Vlaanderen bieden extra subsidies of kortingen voor kinderopvang, specifiek gericht op gezinnen in armoede.
- Dit kan bijvoorbeeld een gedeeltelijke vergoeding van de opvangkosten zijn, of het verstrekken van vouchers die gezinnen kunnen gebruiken voor opvangdiensten.
- Lokale sociale diensten, zoals OCMW’s (Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn), kunnen ook tijdelijke financiële steun verlenen aan gezinnen die tijdelijk in ernstige financiële moeilijkheden verkeren.
4. Sociaal tarief voor opvang:
- Bij bepaalde opvanglocaties, zoals gemeentelijke kinderdagverblijven of gezinsopvang, geldt een sociaal tarief voor gezinnen met een laag inkomen.
- Dit tarief is lager dan het standaardtarief, waardoor het betaalbaarder wordt voor gezinnen in armoede.
Wie komt in aanmerking voor financiële steun?
Gezinnen die in aanmerking komen voor een inkomensgerelateerde kinderopvangtoeslag of andere steunmaatregelen moeten voldoen aan bepaalde voorwaarden. De belangrijkste criteria zijn:
- Gezinsinkomen: De tegemoetkomingen zijn bedoeld voor gezinnen met een lager inkomen. Dit wordt beoordeeld op basis van het
netto-inkomen van het gezin. - Aantal kinderen: Hoe meer kinderen er in het gezin zijn, hoe groter de kans op het verkrijgen van een hogere tegemoetkoming.
- Werksituatie van de ouders: Werkende ouders komen vaak in aanmerking voor extra steun. Ook ouders die werkzoekende zijn of tijdelijk ziek, kunnen in bepaalde gevallen steun aanvragen.
Alternatieven voor gezinnen in armoede
Naast de financiële tegemoetkomingen, zijn er ook andere manieren waarop gezinnen in armoede toegang kunnen krijgen tot kinderopvang:
1. Samenwerkingen met lokale welzijnsorganisaties
Verschillende vzw’s en welzijnsorganisaties bieden gesubsidieerde kinderopvang aan voor gezinnen die in armoede leven. Deze organisaties werken vaak samen met de overheid en lokale diensten om kinderen uit kwetsbare gezinnen een veilige en ondersteunende omgeving te bieden.
2. Tijdelijke opvang via OCMW
Sommige OCMW’s bieden tijdelijke opvang aan gezinnen die tijdelijk in een crisissituatie verkeren. Dit kan bijvoorbeeld voor gezinnen die in tijdelijke financiële moeilijkheden verkeren of voor ouders die net een werkloosheidsuitkering ontvangen.
3. Vrijwillige initiatieven
Er bestaan vrijwilligersinitiatieven waarbij gezinnen in armoede gebruik kunnen maken van gratis of goedkope opvang via vrijwilligers. Deze initiatieven zijn vaak lokaal georganiseerd en kunnen een tijdelijke oplossing bieden voor gezinnen die de kosten van reguliere kinderopvang niet kunnen dragen.
