Gezinszorg en aanvullende thuiszorg: criteria en prijs

Als je nood hebt aan hulp omdat je een zorgbehoefte hebt, kan je in aanmerking komen voor gezinszorg. Wat is gezinszorg? Wat zijn de voorwaarden om in aanmerking te komen? Hoe vraag ik het aan? Welke aanvullende zorg kan ik verwachten? Mijntoeslagen informeert je.

Wat is gezinszorg?

Iedereen die in zijn thuissituatie vanuit een bepaalde zorgbehoefte nood heeft aan hulp, kan zich richten tot een dienst voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg. Deze dienst stuurt dan iemand thuis langs voor ondersteuning op het vlak van gezinszorg en aanvullende thuiszorg.

Sociaal onderzoek

Wie hulp vraagt aan de diensten voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg, krijgt een medewerker (een begeleidend personeelslid) thuis op bezoek voor een sociaal onderzoek. Tijdens zo’n onderzoek zal de medewerker volgende zaken overlopen:

• de zorgbehoefte
• de familiale en sociale situatie
• de woonsituatie (type woning, aanwezigheid sanitaire voorzieningen,
  huisdieren, …)
• de hulp van een mantelzorger of een professionele hulpverlener.

Welke hulp kan je krijgen?

Persoonsverzorging

• dagelijkse lichaamszorg en comfort bieden:
  • hygiënische zorgen: dagelijks en wekelijks toilet, bad, haarverzorging, voet- en nagelverzorging, mondhygiëne, zorg voor een hoorapparaat, contactlenzen of een bril, scheren, opmaak en make-up, en babybadje en navelverzorging;
  • helpen bij het bewegen en verplaatsen, zowel binnenshuis als buitenshuis;
  • zorgen voor rust en slaap: ziekenbed installeren en opmaken, helpen om in bed te stappen of in de zetel te gaan zitten, zorgen voor een goede houding;
  • helpen bij het omkleden en bij het kiezen van de gepaste kledij;
  • helpen bij het eten en drinken;
  • helpen bij het naar toilet gaan: begeleiden van en naar het toilet, het urinaal en de bedpan gebruiken, helpen bij incontinentie;
  • bijstand verlenen bij het gebruik van geneesmiddelen die vrij zijn van voorschrift van een arts;
  • de fysieke veiligheid van de gebruiker ondersteunen;
  • comfort bieden: ervoor zorgen dat een zwaar zorgbehoevende persoon comfortabeler verzorgd kan worden, met minder pijn en ongemak;
• specifieke zorg voor zorgbehoevende personen:
  • ondersteuning bieden bij passieve of actieve beweging;
  • een verband of steunkousen aanbrengen (met uitzondering van compressie door middel van windels);
  • een prothese aanbrengen;
  • een stomazakje verversen bij een genezen stoma;
  • ondersteuning bieden bij een warmte- of koudebehandeling;
  • ondersteuning bieden bij het gebruik van aangepaste hulpmiddelen en verzorgingsmateriaal (met inbegrip van het vaststellen van de behoefte aan hulpmiddelen);
• observeren en rapporteren volgens afspraak over temperatuur, stoelgang, symptomen bij disfuncties en nevenwerkingen bij behandelingen;
• bijstand verlenen bij het gebruik van orale geneesmiddelen op voorschrift van een arts, toezien op het gebruik van geneesmiddelen, therapietrouw bevorderen en de stiptheid daarbij ondersteunen, bijstand verlenen bij het verzorgen van huidirritaties;
• eerste hulp bij ongevallen;
• zorg voor een goed functionerend lichaam:
  • aanreiken van tips voor een gezonde levenswijze en een goede lichaamszorg: gezonde en aangepaste voeding, valpreventie en zorg voor voldoende slaap;
  • ondersteuning bieden bij borstvoeding;
  • besmettingen voorkomen: beschermingsmaatregelen tegen infectie toepassen, materialen reinigen en ontsmetten;
  • drukletsels helpen voorkomen, verstijving en misgroeiingen helpen voorkomen, en ademhaling en bloedcirculatie helpen bevorderen;
  • afspraken over de veiligheid van en het toezicht op zorgvragers (onder meer rusteloze en stervende personen) opvolgen en naleven.

Psychosociale en pedagogische of agogische ondersteuning

• aandacht geven en aanwezigheid verzekeren;
• opmerken en begrijpen van psychosociale en emotionele problemen en ondersteuning bieden bij de verwerking ervan;
• ondersteunen bij:
  • sociale contacten;
  • ontspanning;
  • administratie en gezinsbudget;
  • mobiliteitsproblemen;
  • revalidatie en therapietrouw;
• zorg en ondersteuning voor specifieke doelgroepen, zoals:
  • kansarmen;
  • psychische zieken;
  • jonge gezinnen voor en na de geboorte van een kind;
  • personen met dementie;
  • terminale zieken;
• zorg voor kinderen, zoals:
  • zorgen voor een baby;
  • ondersteuning bieden bij de opvoeding;
  • kinderen begeleiden bij spel en huiswerk;
  • toezicht houden op kinderen;
• preventie:
  • ondersteunen van sociale vaardigheden;
  • ondersteunen van de draagkracht van zorgvragers en mantelzorgers, problemen opvangen en signaleren en de zelfzorg stimuleren;
  • opvangen en signaleren van crisissituaties, en de zorgvrager en zijn omgeving bijstaan in moeilijke momenten;
  • voorkomen en signaleren van misbehandeling of verwaarlozing;
  • signaleren van suïcidaal gedrag.

Huishoudelijke hulp

• de organisatie van het huishouden;
• helpen bij de maaltijden: maaltijden bereiden, opdienen, afruimen en afwassen;
• zorg voor kleding: wassen, strijken en verstellen;
• zorg voor woon- en leefklimaat : leefruimten hygiënisch onderhouden, bedden opmaken en verschonen, zorgen voor planten in de woning en zorgen voor huisdieren;
• boodschappen doen;
• zorg dragen voor veiligheid en hygiëne in de woning.

Hoeveel bedraagt de gezinszorg?

• Je betaalt een gebruikersbijdrage per uur gezinszorg.
• Alle diensten zijn verplicht om voor de bepaling van die bijdrage hetzelfde berekeningssysteem toe te passen.
• Ook voor aanvullende thuiszorg betaalt u een gebruikersbijdrage per uur.
• Hier is echter geen algemeen geldend berekeningssysteem: elke dienst bepaalt zelf hoe hij de bijdrage berekent.
• De diensten moeten bij de bepaling van die bijdrage minimaal rekening houden met het inkomen en de gezinssamenstelling.

Hoeveel betaalt een gebruiker voor thuiszorg?

Erkenning

Een dienst voor gezinszorg kan, maar hoeft niet, erkend te worden door het Departement Zorg:

• Om een dienst voor gezinszorg te laten erkennen, dien je een aanvraag in.
• Erkende diensten kunnen jaarlijks subsidies voor gezinszorg en subsidies voor aanvullende thuiszorg krijgen als daarvoor voldoende middelen beschikbaar zijn.
• Diensten die subsidies ontvangen, moeten jaarlijks een financieel verslag bezorgen.

Kwalificatievereisten en inschrijving personeel

Personeelsleden moeten voldoen aan bepaalde kwalificatievereisten op het ogenblik dat ze in dienst treden bij een dienst voor gezinszorg. De dienst moet nieuwe personeelsleden ook eerst inschrijven bij het Departement Zorg.

Kwaliteitszorg

Het kwaliteitsdecreet van 17 oktober 2003 wil de kwaliteit van de hulp en de zorg bevorderen door voorzieningen ertoe aan te zetten die kwaliteit voortdurend te bewaken en te verbeteren. Voor de diensten voor gezinszorg is het decreet in werking getreden op 1 januari 2010.

Alle diensten voor gezinszorg moeten:

• een kwaliteitsbeleid voeren;
• een kwaliteitshandboek opstellen en gebruiken;
• zichzelf periodiek evalueren (zelfevaluatie);
• jaarlijks een kwaliteitsplanning opstellen;
• jaarlijks ook een jaarverslag maken, waarin ze onder meer het kwaliteitsbeleid beschrijven dat ze het voorbije jaar gevoerd hebben.

Inspectie

Het Departement Zorg erkent en subsidieert diensten voor gezinszorg. Om erop toe te zien dat een erkende dienst voldoet aan de erkennings- en subsidiëringsvoorwaarden, kan er in de voorziening een inspectie uitgevoerd worden. Die inspecties worden uitgevoerd door Zorginspectie van het departement:

• De inspecties gebeuren niet met een vaste regelmaat.
• Inspecties worden in principe altijd aangekondigd.
• Er kunnen echter ook onaangekondigde inspecties gebeuren, waarbij de inspecteurs een aantal specifieke erkenningsnormen bekijken.
• Dat is meestal naar aanleiding van een klacht of van tekorten in het jaarverslag.